Zie je aan het einde van de dag een klein, stekelig bolletje rustig rondsnuffelen in je tuin? Wat een geluk! Maak je tuin gastvrij voor dit steeds meer bedreigde zoogdiertje. Hoe zorg je ervoor dat ze zich welkom voelen? En hoe help je egels in de lente of winter? Lees verder!
Wist je dat ... Met een egel in je tuin heb je de perfecte assistent in huis om (naakt)slakken weg te jagen.
Egel, wie ben je?
Iedereen heeft al wel eens een egel gezien. Maar hoeveel weten we eigenlijk over dit bijzondere diertje? Tijd om je kennis op te frissen!
9 egel-feiten
- Op mijn rug prijken tussen de 5.000 en 7.000 scherpe stekels van 2 à 3 cm lang.
- Mijn stekels vernieuwen zich ongeveer elke 18 maanden.
- Ik ben tussen de 18 en 35 cm groot.
- Ik ben een semi-nachtdier. Ik slaap zowat de hele dag.
- Ik heb een levensverwachting van 7 à 10 jaar, maar ik leef tegenwoordig eigenlijk maar max. 2 jaar.
- Ik ben een beschermde diersoort!
- Ik maak deel uit van de natuurlijke fauna. Het is verboden om me in gevangenschap te houden.
- Mijn reukvermogen en gehoor zijn sterk ontwikkeld, maar mijn zicht niet.
- Geef me zeker nooit melk!
Er is geen specifieke naam voor de jongen van een egel. Op internet wordt er vooral gesproken over kleine egels of baby-egels. Schattig, toch?
De egel en zijn dikke stekels
Duizenden dikke stekels die je in een fractie van een seconde kan opzetten. Wat een geweldig beschermingssysteem! Egels zijn angstig en vooruitziend. Bij het minste signaal krullen ze zich op in een bolletje met hun stekels naar buiten.
Als de dreiging specifieker wordt of aanhoudt, trekt hij zijn hoofd en poten in en kan hij wel urenlang in deze positie blijven liggen.
Hij leeft 's nachts
Egels slapen overdag, verstopt onder een haag of een struik, een stapel takken, hout, bladeren of … in de composthoop. Aan het einde van de dag en gedurende de nacht snuffelt hij uren in het rond op zoek naar voedsel.
Dat doet hij wel niet erg subtiel. Je hoort ‘m volop rommelen, krabben, grommen, snuiven …!
Een tuinhulpje dat alles eet
Ook al staat hij bekend als een insectenetend zoogdier, toch is de egel vooral een omnivoor én een opportunist. En dat komt onze tuin en moestuin goed uit!
Dit vind de egel in je tuin lekker:
- insecten
- slakken
- regenwormen
- appels
- eikels
- beukennootjes
- paddenstoelen
- en... kattenbrokken!
Hoe help en bescherm je egels in de tuin?
Egels zijn bijna overal verdwenen en zijn dus ondertussen een beschermde diersoort. Ze kunnen dus gerust wat extra zorg gebruiken. Wil je het egeltje in je tuin helpen? Volg dan zeker onze tips!
8 algemene tips om egels te helpen en beschermen
- Vermijd pesticiden, rattenvergif en slakkenkorrels.
- Voor je met de bos- of kantenmaaier aan de slag gaat, check je het best goed of er geen egels of andere kleine zoogdieren in je tuin aanwezig zijn.
- Let ook op wanneer je een stapel bladeren wil verbranden.
- Heb je een robotmaaier? Zet die dan alleen overdag tussen 10u en 17u aan! Laat hem zeker nooit ‘s nachts draaien, want dat heeft al heel wat egels in tuinen verwond, gescalpeerd en verminkt.
- Laat een paar plekjes lekker wild in je tuin: een berg bladeren, wat droog hout …
- Zorg voor een kleine schuilplaats (maak eventueel zelf een egelhuisje).
- Zet - zeker in de zomer - kommetjes met water buiten.
- Zie je overdag een egel in je tuin? Dan is er iets mis! Check wat er aan de hand is.
Het aantal egels dat sterft door werken in de tuin stijgt elk jaar, waardoor ook de opvangcentra overspoeld worden.
De winter... het seizoen om te slapen
Voor de echte koude zijn intrede doet, gaat de egel al op zoek naar een droog en warm verblijf voor de wintermaanden. Een berg dode bladeren, mossen of gedroogd gras, bij voorkeur onder een stapel hout of een paar takken, of in een tuinhuisje …
Hij rolt zich op tot een bolletje en slaapt van oktober tot het opnieuw warmer wordt. Zijn lichaamstemperatuur zakt en past zich aan de buitentemperatuur aan, maar dan met 2 of 3 graadjes extra.
Aan het einde van zijn winterslaap heeft hij ongeveer 30% van zijn gewicht verloren. Wanneer hij ontwaakt, moet hij dus dringend op zoek naar eten om op kracht te komen.
De lente: het seizoen van de liefde
Nadat ze weer op krachten zijn gekomen, gaan de mannen- en vrouwtjesegels actief naar elkaar op zoek om te paren. Het paarseizoen begint en duurt tot september.
Na een dracht van 5 à 6 weken zet de vrouwtjesegel 4 tot 7 kleintjes op de wereld. Ze kan soms 2 nestjes per jaar hebben, waarvan het eerste rond het einde van de zomer geboren wordt.
Het vrouwtje geeft haar jongen ongeveer 2 maanden lang melk. Ze heeft dan ook een hogere nood aan eiwitten. Je kan haar helpen door haar een extra supplement te geven zoals kattenpaté of kleine hondenbrokken.
Een pittige start van het leven
Wanneer een egel geboren wordt, is hij helemaal ‘naakt’ en blind. Z’n huid is bloot en opgezwollen en staat binnen een paar uur vol met zachte, witte pinnetjes. Die vallen later uit, waarna er bruine stekels verschijnen.
Op 4 weken kan een baby-egel al trots pronken met zo’n 3.000 bruine stekels. Op 3 weken kan hij al met zijn moeder op stap en na 2 maanden is hij volledig onafhankelijk.
Vind je een gewonde of uitgeputte egel?
Wanneer je overdag of 's nachts een gewonde, zieke of uitgeputte egel vindt, kan je het dier op deze manier helpen:
- Trek dikke handschoenen aan, til hem voorzichtig op en breng hem naar binnen. Laat de egel overdag zeker niet zomaar buiten! Vliegen kunnen maden leggen op de egel, waardoor deze kan sterven.
- Leg hem in een doos of in een reismandje: liefst zo klein mogelijk, zodat hij niet te veel beweegt.
- Laat hem drinken: enkel water, geen melk!
- Bel meteen naar een opvangcentrum. Zij kunnen je handige tips geven over hoe je een egel kunt helpen.
- Is het avond of weekend? Probeer langs te gaan bij de dierenarts … Ja, zelfs voor een egel!
- Is de egel er slecht aan toe? Je kan altijd 112 bellen: de brandweer beschikt over de gegevens van dierenartsen die zich meteen over het wilde dier kunnen ontfermen.
Zie je baby-egels? Raak ze niet meteen aan. Kijk eerst of de moeder nog terugkomt. Is de moeder nergens meer te bekennen? Volg dan bovenstaande stappen.
Wie kan je contacteren?
Contacteer een erkend Opvangcentrum voor Vogels en Wilde Dieren.