Het verlies van een huisdier is één van de moeilijkste momenten in het leven van een dierenliefhebber. Je huisdier is niet zomaar een dier, maar een volwaardig gezinslid, een trouwe metgezel en iemand die jarenlang onvoorwaardelijke liefde heeft gegeven. Een waardig afscheid kunnen nemen is een belangrijk deel van het rouwproces, en dat kan op verschillende manieren. Maak een keuze die past bij je gevoel en de band die je had met je huisdier.
Wanneer een huisdier komt te overlijden komt er niet alleen een einde aan een dierbare vriendschap, maar sta je ook voor een hartverscheurende vraag: hoe neem je op een waardige manier afscheid? En hoe kan je je trouwe viervoeter voor eeuwig herdenken?
Afscheid van je beste vriend
Het overlijden van je huisdier is een ingrijpende gebeurtenis. Een emotioneel moment die de start van een lang rouwproces aankondigt. De manier waarop je afscheid neemt van je viervoeter en hoe je hem voor de rest van je leven zal herdenken, is een belangrijke stap in dit proces. Of je hem nu thuis zal begraven of kiest voor een crematie, jij kan kiezen hoe je met respect afscheid neemt van je huisdier.
Neem vooral de tijd om te rouwen en koester alle herinneringen aan je huisdier op een manier dat past bij de band die jullie samen hadden.
1. Je huisdier thuis begraven
Thuis begraven is een optie die vaak wordt overwogen, omdat het persoonlijk en intiem is. Je houdt je huisdier voor altijd dicht bij 'zijn thuis' en je kan zijn begraafplaats op een persoonlijke manier inrichten. Kies bijvoorbeeld zijn favoriete plekje in de tuin en laat mooie bloemen en planten groeien rondom het graf.
In België verschillende regels voor het begraven in de tuin van gemeente tot gemeente. Ga op voorhand na of dit is toegelaten in jouw regio. Daarnaast zijn er nog enkele bijkomende voorwaarden waar je rekening mee moet houden in Vlaanderen*:
- Je huisdier mag niet gestorven zijn door een besmettelijke ziekte. De ziekte-bacteriën kunnen zich verder verspreiden en zo andere dieren en planten raken.
- Je huisdier mag niet meer wegen dan 10 kg.
- De grond mag niet klei- of leemachtig zijn.
- De begraafplaats moet ten minste een halve meter diep zijn.
- Begraaf je huisdier 'bloot' of kies voor een ecologische alternatief zoals karton of hout.
- Je mag je huisdier niet begraven op openbaar terrein.
*In Wallonië is het sowieso verboden om je huisdier in je tuin te begraven.
Personaliseer een mooie kartonnen doos of kies een houten kistje om je viervoeter een waardig afscheid te geven.
2. Langsgaan bij een dierencrematorium
Wie er liever voor kiest om afscheid te nemen in een dierencrematorium is niet alleen. Deze optie wordt steeds populairder omdat er rekening wordt gehouden met een waardige en respectvolle manier van afscheid nemen. Het laten cremeren van je huisdier is niet goedkoop, maar er bestaan opties voor collectieve crematies waarbij je de kosten deelt.
Keuze van individuele of collectieve crematie
In geval van individuele crematie wordt je huisdier apart gecremeerd en kan je de as, indien je dit wenst, ontvangen in een urn. Zo kan je de as van je huisdier bewaren in deze urn, het as verstrooien of een tastbare herinnering van laten maken.
Kies je voor collectieve crematie, dan is het belangrijk om te weten dat je huisdier samen met andere huisdieren zal gecremeerd worden. Het ontvangen van as na de crematie is daardoor moeilijker. Wel kan er gekozen worden om de as samen te verstrooien op een gezamenlijke plek.
In sommige crematoria kan je een pootafdruk of een pluk haar van je huisdier vragen. Bespreek dit op voorhand met het crematorium.
Waar mag je het as van je huisdier uitstrooien?
- Indien je hebt gekozen voor een collectieve crematie, dan wordt een speciale officiële uitstrooiplaats aanwezen door het crematoria waar je gezamenlijk het as kan uitstrooien.
- Sommige begraafplaatsen hebben speciale uitstrooiplekken of plaatsen waar je de urne kan bewaren.
- Je kan ook kiezen voor privé-eigendom, mits toestemming van de eigenaar van het domein.
3. Kiezen voor een dierenbegraafplaats
Wat vele pet parents niet weten is dat er ook speciale begraafplaatsen voor dieren bestaan. Dit zijn rustgevende plekken waar je huisdier een mooie plaats kan krijgen. Zo'n officiële begraafplaats laat toe dat je het graf van je huisdier kan bezoeken. Sommige plaatsen bieden ook grafstenen en onderhoudsopties aan, tegen betaling.
Een dierenbegraafplaats kan je in deze regio's vinden: Zwijndrecht (Antwerpen), Ninove (Oost-Vlaanderen), Gelrode (Aarschot), Luik, Sint-Pieters-Woluwe (Brussel), Rosières (Waals-Brabant). In Gent en Leuven zijn er ook plannen om een speciale begraafplaats voor dieren te voorzien.
Samen met je huisdier begraven worden
Sinds maart 2024 laat de Vlaamse wetgeving toe dat huisdieren samen met hun overleden pet parent kunnen begraven worden. Zo kan de urne van het huisdier meegeplaatst worden in de kist van de overleden persoon. Is er sprake van een menselijke crematie? Dan kunnen na de crematie de urne van het baasje en de urne van het huisdier samen worden begraven in een urnenveld of geplaatst worden in een columbarium.
Opgelet: het begraven van beide urnes moet gelijktijdig plaatsvinden, de assen mogen niet vermengd worden, en mens en dier moeten gecremeerd worden in een apart daartoe bestemd crematorium. Je kan dus niet op dezelfde plek als je huisdier gecremeerd worden. Bovendien moet het dier al overleden en gecremeerd zijn. Het is dus niet toegestaan om de hond of kat te laten euthanaseren om deze bij de overleden eigenaar te plaatsen.
4. Afspraak maken bij een erkende ophaler
Wanneer je huisdier bij de dierenarts overlijdt, lijkt dit soms de enige optie. Nadat je afscheid hebt genomen in de dierenartspraktijk wordt het lichaam van je huisdier bewaard in een koele ruimte en op een later moment opgehaald door een erkende ophaler.
Deze optie wordt vaak gekozen, vooral door onwetendheid van bestaande alternatieven. Het is een eerder onpersoonlijke manier van afscheid nemen en kan het rouwproces vermoeilijken.
5. Je huisdier laten opzetten
Het laten opzetten van je huisdier klinkt vreemd. Maar, er wordt vaker naar gevraagd dan bijvoorbeeld begrafenissen voor huisdieren. Taxidermie staat toe het fysieke uiterlijk van je huisdier te bewaren. Misschien kan het voor jou als persoon een troostende gedachte zijn dat je huisdier fysiek aanwezig blijft thuis? Of zou het eerder emotioneel zwaar zien of telkens je huisdier terug te zien?
Taxidermie van een huisdier is niet te vergelijken met taxidermie in de jacht. Er wordt gewerkt met precisie op basis van foto's van je huisdier en met groots respect voor zijn oorspronkelijk uiterlijk.
6. Donatie voor onderzoek
Net zoals menselijke lichamen, kunnen ook dierlijke lichamen ter beschikking worden gesteld van de wetenschap. In sommige gevallen kan het een optie zijn om het lichaam van je huisdier te doneren aan een dierenziekenhuis of veterinaire faculteit. Deze donatie draagt zo bij aan de ontwikkeling van nieuwe behandelingen en inzichten voor dieren.
Een eeuwige herinnering aan je beste vriend
Tegenwoordig bestaan er verschillende alternatieven waarmee je je huisdier voor de rest van je leven kan herdenken. Denk bijvoorbeeld aan:
1. Een herdenkingssteen of plaquette
Via het internet kan je verschillende aanbieders vinden die een herdenkingssteen of plaquette kunnen maken van je overleden huisdier. Kies zelf een mooie foto uit en/of een spreuk die bij hem past en geef het een mooie plek thuis, of op een andere plek waar je dierbare herinneringen hebt.
2. Een boom of plant
Kies een betekenisvolle plant, boom, struik of bloemen en geef het een plek aan het graf van je huisdier. Zo geef je op een natuurlijke manier je huisdier het eeuwige leven.
3. Een fotoboek of herdenkingsboek
Wie houdt van eenvoud en graag zelf creatief aan de slag wilt gaan, kan kiezen voor een persoonlijk boek. Verzamel al je favoriete foto's en bestel online een fotoboek. Je kan er ook voor kiezen om enkele leuke momenten neer te schrijven bij de foto's.
4. Een persoonlijk gedenksieraad
Een steeds populair wordende keuze is het maken van een persoonlijk juweel. Enkele juweliers hebben zich al gespecialiseerd in het ontwerpen van juwelen met as, ook wel 'rouwjuweel' genoemd. Heb je geen as en wil je liever een juweel met afdruk van zijn poot of neus? Dat kan ook!
Heb je iemand anders zijn huisdier gevonden en weet je niet wie de eigenaar is? Neem contact op met de gemeente waar je het dier vond en vraag of ze kunnen helpen. Je kan ook een bericht plaatsen op sociale media in de hoop zo zijn pet parents te vinden. Raak het huisdier niet aan met blote handen indien het niet moet, om te vermijden dat je in contact komt met bepaalde ziektes.